رفتار صحیح با نوجوان را شاید بتوان دغدغه این روزهای بسیاری از والدین دانست. همه ما می‌دانیم که نوجوانی بازه سنی بحرانی برای فرد است و مشکلات والدین با فرزندانشان در این سن افزایش پیدا می‌کند. نوجوانان از طرفی به دنبال به دست آوردن استقلال و بیرون آمدن از قالب کودکی هستند، اما از سوی دیگر والدین به دلیل نگرانی‌هایی که راجع به تربیت فرزندشان دارند تلاش می‌کنند تا همچنان با آن‌ها به‌عنوان کودکی رفتار کنند که نیاز به نظارت والدین دارد و این تناقض علت بسیاری از دعواها و اختلاف‌ها میان والدین با فرزند نوجوانشان است. آگاهی از نحوه رفتار صحیح با نوجوان باعث می‌شود که شما در عین نظارت و کنترلی که بر فرزندتان دارید، استقلال او را نیز محترم بدانید و از این طریق بسیاری از مشکلات میان شما حل خواهد شد.

علاوه بر این با توجه به اینکه بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در نوجوانی به‌صورت هیجانی و یا بر اساس نظر دوستان اتفاق می‌افتد درصورتی‌که شما نتوانید رابطه مناسبی با فرزندتان برقرار کنید، خطرات بسیاری از جمله اعتیاد به انواع مخدرها برای وی پیش خواهد آمد. به همین خاطر بهتر است با کمک گرفتن از مشاورین روانشناسی اطلاعات خود را راجع به نوجوانی و آنچه می‌بایست در این دوران مدنظر داشته باشید افزایش دهید. برای آشنایی با روانشناسی نوجوان کلیک کنید.

منبع : رفتار صحیح با نوجوان 

اهمیت نوع برخورد و رفتار صحیح با نوجوان

نوجوانی دوره سنی بسیار حساسی است که فرزند شما را از کودکی به‌سوی بزرگ‌سالی هدایت می‌کند. هر چقدر که در این دوره آموزش‌های لازم و کافی را برای فرزندتان مهیا کنید، او با تجربیات بیشتر و شخصیت سالم‌تری وارد دوره بزرگ‌سالی خواهد شد. به همین خاطر مشاورین خانواده و روانشناسان کودک و نوجوان همواره از والدین و همین‌طور سایر افرادی که در ارتباط با نوجوانان هستند می‌خواهند تا آگاهی خود را راجع به رفتار صحیح با نوجوان افزایش دهند. برای آشنایی با روند جلسات مشاوره خانواده کلیک کنید.

منطق در جنگ با هیجان

نوجوانی را شاید بتوان دوره تصمیم‌گیری‌های هیجانی دانست. در این دوره رشد بخش منطقی ذهن هنوز به‌طور کامل اتفاق نیفتاده و علاوه بر این نداشتن تجربیات کافی و همین‌طور تأثیرپذیری از گروه دوستان می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای آن‌ها باشد. درنتیجه بهتر است برای جلوگیری از بروز چنین آسیب‌هایی به کیفیت ارتباط خود با فرزندتان توجه داشته باشید.

ریشه گرفتن شخصیت

یکی دیگر از خطراتی که نوجوانان را تهدید می‌کند، شکل‌گیری نامناسب هویت یا به عبارتی هویت ضبط‌ شده است. اریک اریکسون روانشناس آلمانی-امریکایی، در طی تحقیقات خود به این نتیجه رسید که برخی والدین با ایجاد محدودیت یا مراقبت‌های بیش‌ازحد مانع از این می‌شوند که فرزندشان در دوره نوجوانی تجربیات کافی داشته باشد؛ این موضوع اگرچه در کوتاه‌مدت برای والدین بسیار خوشایند است، زیرا تصور می‌کنند فرزندشان دوره نوجوانی را به دور از حاشیه‌ها و مشکلات سایر همسالانش می‌گذراند.

اما این افراد در بزرگ‌سالی هویت ثابت و مستحکمی نخواهند داشت. زیرا تنها معیار آن‌ها برای شناخت محیط اطراف رفتار والدینشان بوده و خود هرگز راجع به چیزی نیندیشیده‌اند؛ این موضوع می‌تواند در بزرگ‌سالی و به هنگام استقلال از والدین مشکلات بسیاری را برای این افراد ایجاد کند.

طریقه و آموزش رفتار صحیح با نوجوان

1- باور کنید فرزندتان بزرگ شده است

کودکان معمولاً بدون هیچ چون‌وچرایی از دستورات و خواسته‌های والدینشان پیروی می‌کنند، اما هنگامی‌که وارد سنین نوجوانی می‌شوند، دیگر به سادگی از خواسته‌های شما پیروی نخواهند کرد.

نوجوانان چون می‌خواهند به شما و همین‌طور خودشان ثابت کنند که دیگر بچه نیستند با برخی مسائل مخالفت خواهند کرد و تلاش می‌کنند تا رأی و ایده مشخصی برای خود داشته باشند. با توجه به آنچه گفته شد یکی از اصول مهم در رفتار صحیح با نوجوان این است که با آن‌ها مثل یک بزرگسال رفتار کنید. سعی کنید نظر فرزندتان را درزمینهٔ مسائل مختلف بشنوید و اگر مخالفتی با آن دارید در یک گفت‌وگوی دوستانه و منطقی دلایل خود را برای آن‌ها بیان کنید. به خاطر داشته باشید که شما نمی‌توانید مانند سال‌های کودکی تنها به گفتن (نه) اکتفا کنید و می‌بایست برای قانع کردن آن‌ها تلاش کنید.

2- به نوجوانان مسئولیت بدهید

نوجوان به دنبال راه‌هایی برای اثبات توانایی خود به خانواده و اطرافیان است. به همین خاطر یکی از نکاتی که در رفتار صحیح با نوجوان بهتر است در نظر داشته باشید این است که به آن‌ها نشان دهید شما توانایی‌هایشان را باور دارید.

برای مثال مسئولیت‌ها یا وظایفی را برای آن‌ها در نظر بگیرید و یا اگر به دنبال کسب درآمد هستند این امکان را برای آن‌ها فراهم کنید. علاوه بر این شما می‌توانید با توجه به شرایط محیط زندگی و خانواده خود برخی آزادی‌ها را برای فرزندتان در نظر بگیرید. برای مثال گاهی به او اجازه بدهید به‌تنهایی یا با دوستانش به گردش برود و یا راجع به مسائل زندگی خود تصمیم بگیرند.

3- حریم شخصی فرزندتان را محترم بدانید

یکی از اشتباهاتی که بسیاری از والدین مرتکب می‌شوند این است که به بهانه نگرانی و تلاش برای تربیت فرزندشان حریم شخصی او را نقض می‌کنند. چک کردن تلفن همراه، کیف و یا تعقیب نوجوان ازجمله رفتارهایی است که در بسیاری از مواقع از والدین دیده می‌شود.

اگرچه شما این رفتارها را برای مراقبت از فرزندتان انجام می‌دهید اما درصورتی‌که آن‌ها متوجه چنین چیزی بشوند اعتماد خود را به شما از دست خواهند داد و این رفتار تنها باعث پنهان‌کاری بیشتر فرزندتان خواهد شد. بهتر است به‌جای چک کردن وسایل شخصی فرزندتان با او به‌گونه‌ای رفتار کنید که خودش همه‌چیز را برایتان تعریف کند. کمک گرفتن از یک روانشناس متخصص می‌تواند به شما در اتخاذ سبک فرزند پروری مناسب کمک کند.

4- فرزندتان را از خطرها آگاه کنید

سنین نوجوانی سال‌هایی هستند که نوجوان برای نخستین بار با غرایز جنسی خود مواجه می‌شود و به همین خاطر آگاهی دادن به آن‌ها راجع به راه‌های کنترل غرایز و همین‌طور بیماری‌های مقاربتی ازجمله مسائلی است که والدین باید به آن توجه داشته باشند.

دادن اطلاعات از سایر خطرات نظیر اعتیاد به انواع مخدرها نیز یکی دیگر از مسائلی است که می‌بایست به آن توجه داشته باشید. اگر احساس می‌کنید فرزندتان بیش‌ازحد تحت تأثیر دوستان یا اطرافیان قرار دارد می‌توانید با کمک گرفتن از مشاورین کودک و نوجوان مهارت‌هایی مثل قدرت نه گفتن در مواقع ضروری را به وی آموزش دهید.

5- شرایط روحی نوجوان را درک کنید

اگر به دنبال رفتار صحیح با نوجوان هستید یکی از مهم‌ترین نکات “درک کردن فرزندتان” است و فضای آرامی را در خانه ایجاد کنید. نوجوانان معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی و همین‌طور بحران‌های مختلفی که در این سنین با آن مواجه می‌شوند تا حدودی تحریک‌پذیر شده و به‌سرعت عصبانی می‌شوند. به همین خاطر توانایی شما در آرام نگه داشتن فضای خانه یکی از مهم‌ترین راهکارهایی است که می‌تواند رابطه شما و فرزندتان را در شرایط مطلوب نگه دارد.

علاوه بر این تلاش برای دستیابی به یک هویت مستقل باعث خواهد شد تا فرزند نوجوان شما علایق و افکار مختلفی را تجربه کند که ممکن است برخی از آن‌ها مطابق میل شما نباشند. بهتر است به‌جای جبهه گرفتن در مقابل این رفتارها به فرزندتان کمک کنید تا شرایط مختلف را تجربه کرده و متوجه مزایا و معایب هریک از آن‌ها شود.

6- نوجوانی را بهتر بشناسید

سعی کنید با مطالعه کتاب یا کمک گرفتن از مشاورین روانشناسی اطلاعات خود را راجع به این دوره سنی افزایش دهید. به میزانی که آگاهی شما از نوجوانی بیشتر باشد با اعتمادبه‌نفس و آرامش بیشتری شرایط را کنترل خواهید کرد. اگر می‌خواهید به یکی از بهترین دوستان فرزندتان تبدیل شوید باید بتوانید دنیا را از دریچه دید او نگاه کنید و مسائلی که برایش جذابیت دارند را با اشتیاق دنبال کنید. به خاطر داشته باشید به میزانی که شما بتوانید دوست و همراه مناسبی برای فرزندتان باشید او را از تأثیر گروه‌های دوستی نامناسب دور کرده‌اید.

رفتار صحیح با نوجوان | نوجوانی که مرتکب خطا شده

گاهی ممکن است در فرزند نوجوانتان با رفتارهایی مثل بزهکاری، استفاده از مواد مخدر یا برقراری رابطه عاطفی و جنسی خارج از عرف روبه‌رو شوید؛ یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که در این شرایط برای والدین پیش می‌آید این است که رفتار صحیح در چنین شرایطی چیست؟ نخستین پاسخی که می‌توان به این سؤال داد این است که سعی کنید علی‌رغم تمامی عصبانیت یا نگرانی که احساس می‌کنید؛ با فرزندتان به‌آرامی برخورد کرده و از رفتارهای تند خودداری کنید. به خاطر داشته باشید نوع رفتار شما در این شرایط تأثیر بسیاری در احتمال تکرار این تجربیات خواهد داشت. سعی کنید علی‌رغم برخورد مقتدرانه‌ای که با فرزندتان دارید از پرخاش خودداری کنید.

صحبت کردن با فرزندتان به شما کمک می‌کند تا دلایل انجام این رفتار و همین‌طور دیدگاه‌های وی راجع به این موضوعات را متوجه شوید و سپس برای برطرف کردن این دلایل اقدام کنید. بااین‌حال اگر رفتارهای نامناسب در فرزند شما در حال تکرار شدن هستند و یا در صحبت با وی متوجه شدید که او احساس پشیمانی از این مسائل ندارد، بهتر است دراین‌باره از یک روانشناس متخصص کمک بگیرید. در برخی مواقع رفتارهای بزهکارانه می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات روحی نظیر اختلال سلوک باشد و با توجه به اهمیتی که تشخیص زودهنگام این بیماری برای موفقیت در درمان دارد بهتر است هرچه سریع‌تر برای بررسی بیشتر این موضوع اقدام کنید.

رفتار صحیح با نوجوان | مدرسه و معلمین

چگونگی رفتار صحیح با نوجوان سؤالی است که علاوه بر والدین برای معلمین یا سایر افرادی که با نوجوانان در ارتباط هستند نیز پیش خواهد آمد. ازجمله نکاتی که بهتر است در ارتباط با نوجوانان به آن توجه داشته باشید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• به نوجوانان اجازه بدهید برای بعضی مسائل مثل نحوه فعالیت و آموزش در کلاس خودشان تصمیم بگیرند. به خاطر داشته باشید شما نمی‌توانید نوجوان را نیز مانند کودک با استفاده از قدرتتان کنترل کنید.
• از بدرفتاری و تنبیه نوجوانان در مقابل دیگران جدا اجتناب کنید و مسائل تربیتی را به‌طور خصوصی با آن‌ها در میان بگذارید.
• در مقابل برخی رفتارهای نامناسب آن‌ها با آرامش برخورد کنید و از عکس‌العمل نشان دادن به تمامی رفتارهای نوجوان خودداری کنید.
• از مقایسه کردن دانش آموزان با یکدیگر یا با زمان دانش‌آموزی خودتان اجتناب کنید. سعی کنید تا جای ممکن احساس بد یا دوست‌داشتنی نبودن را در نوجوانان ایجاد نکنید.
• اگر احساس می‌کنید قادر به کنترل موضوع خاصی نیستید با مشاورین متخصص در این زمینه مشورت کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوجوانان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

 سؤالات متداول